Fuafuaga tutusa ma le tutusa mo aoga maualuga a Kerava
Alu i le aoga maualuga e tutusa ma tutusa fuafuaga: Fuafuaga tutusa ma le tutusa mo aoga maualuga a Kerava (pdf).
I le aoga maualuga a Kerava, e maua e tamaiti aoga le lagolago mo le fuafuaina o a latou aʻoga ma le alualu i luma i a latou aʻoga. O auaunaga a tamaiti a'oga, faufautua su'esu'e ma faia'oga fa'apitoa e lagolagoina le tamaititi a'o a'oga.
A e le iloa po'o ai e fesili i ai - fesili i se opo! O le faufautua suʻesuʻe e faʻamasani tamaiti fou i fuafuaga a le tagata lava ia o latou suʻesuʻega ma fesoasoani i mataupu e fesoʻotaʻi ma a latou suʻesuʻega, lea e aofia ai, faatasi ai ma isi mea:
O le fa'agesegese o au su'esu'ega ma le suia o se numera umi po'o se gagana i se gagana pu'upu'u e tatau lava ona fa'atalanoa ma lau faufautua su'esu'e. E tatau fo'i ona fa'atalanoa le faufautua su'esu'e pe a mana'o le tamaititi e fa'aopoopo su'esu'ega mai isi a'oga i lana tipiloma i le a'oga maualuga, e pei o le a'oga maualuga a tagata matutua po'o le Kolisi o matata eseese a Keuda.
O talanoaga ma le faufautua su'esu'e e le faalauaiteleina. E lelei le asiasi i le faufautua suʻesuʻe e talanoa i vaega eseese o au suʻesuʻega. I lenei auala, e mafai e le tamaititi aoga ona faʻamalamalamaina ana sini ma faʻamautinoa le faʻataunuʻuina o le fuafuaga suʻesuʻe.
O feso'ota'iga ma faufautua su'esu'e e masani lava ile imeli po'o le savali a Wilma. O vaega o lo'o va'ava'aia e le au faufautua su'esu'e o lo'o i Wilma i lalo o le sootaga a Faiaoga.
O le sini o le tausiga o tamaiti aoga, faatasi ai ma isi mea, ia faʻalauteleina le aʻoaʻoina ma le manuia o tamaiti aʻoga ma ia tausia le manuia o le aʻoga.
E iai le aiā tatau a le tamaititi a'oga i a'oga maualuluga i le tausiga o tamaiti, lea e fa'aolaina ai lona soifua maloloina fa'aletino, mafaufau ma agafesootai ma lona soifua manuia ma lagolago ai le su'esu'e ma le a'oa'oina. O le tausiga o tamaiti aoga e aofia ai auaunaga a tamaiti aoga tausi soifua maloloina (tausimai ma fomaʻi), fomaʻi mafaufau ma tausi.
O le fa'alapotopotoga fa'alea'oa'oga ma lona nofoaga e nafa ma le fa'atulagaina o le tausiga o tamaiti a'oga. Mai le amataga o le 2023, o le matafaioi mo le faʻatulagaina o auaunaga a tamaiti aʻoga o le a faʻafeiloaʻi atu i nofoaga o le uelefea. Latou te fa'atulagaina auaunaga tau su'esu'ega mo tamaiti a'oga maualuluga uma, tusa lava po'o fea nu'u latou te nonofo ai.
Ole fa'amoemoe ole tausiga fa'alesoifua maloloina ole a'oga ole lagolago ile fa'amalieina atoatoa ole tamaititi aoga. I le latou tausaga muamua o suʻesuʻega, e maua e tamaiti aʻoga le avanoa e suʻesuʻe ai e se tausimaʻi soifua maloloina.
O su'ega fa'afoma'i e fa'atatau ile tausaga lona lua ole su'esu'ega. Afai e manaʻomia, ua uma ona faia se suʻega faafomaʻi i le tausaga muamua o suʻesuʻega. E mafai ona e maua se tofiga o se foma'i mai se tausi soifua maloloina.
O le tausima'i soifua maloloina e iai se taimi e ma'i ai i aso uma mo i latou e mama'i fa'afuase'i ma mo pisinisi vave. Afai e manaʻomia, e mafai ona faʻaagaga se taimi umi mo le tamaititi aoga mo talanoaga ma fefaʻatauaʻiga.
O le pule o se tagata poto i galuega fa'ale-agafesootai o lo'o galue i le a'oga. O le autu o le galuega a le pule o le faʻalauiloaina ma le lagolagoina o le auai o tupulaga talavou i aʻoga, aʻoaʻoga ma le soifua manuia o le mafaufau. O le galuega o loʻo faʻamamafaina ai le malamalama atoatoa i tulaga o le olaga o tamaiti aʻoga ma le taua o fegalegaleaiga faʻaagafesootai i tua o le soifua manuia.
O le mataupu o le fonotaga a le pule e mafai ona fesoʻotaʻi ma, mo se faʻataʻitaʻiga, le toesea o le tamaititi aoga ma le faʻaitiitia o le faʻaosofia o suʻesuʻega, i le tulaga lea e mafai ai e le tamaititi aʻoga ona talanoaina mafuaaga o le toesea faatasi ma le pule.
E mafai e le pule ona lagolagoina le tamaititi aoga i se tulaga faigata o le olaga ma fesoasoani i faʻafitauli e fesoʻotaʻi ma fegalegaleaiga faʻaagafesootai. E mafai e le pule ona fesoasoani i le suʻesuʻeina o faʻamanuiaga lautele poʻo, mo se faʻataʻitaʻiga, i mataupu e fesoʻotaʻi ma le sailiga mo se fale mautotogi.
Afai e manaʻomia, e mafai e le pule, pe a faʻatagaina e le tamaititi aoga, ona galulue faʻatasi ma isi tagata faigaluega o le faʻalapotopotoga faʻaleaʻoaʻoga. E mafai fo'i ona fai le felagolagoma'i ma pulega i fafo atu o le fa'alapotopotoga fa'aa'oa'oga, e pei o Kela, 'au'aunaga talavou ma fa'alapotopotoga a le nu'u.
E avanoa le pule ile aoga maualuga ile tolu aso ole vaiaso. O le ofisa o le pule e mafai ona maua i le fogafale muamua o le aʻoga i totonu o le potu tausi tamaiti aoga.
O tofiga mo le fonotaga a le pule e mafai ona faia a le o le telefoni, Wilma savali poʻo le imeli. E mafai fo'i e le tamaititi a'oga ona fai se taimi fa'atasi ma le pule i luga o le saite. E mafai fo'i ona fa'afeso'ota'i e matua po'o faia'oga o le tamaititi le pule. O fonotaga e masani lava ona faʻavae i luga o le loto malie o le tamaititi aoga.
O le sini o le galuega a le psychologist o le lagolagoina lea o le soifua manuia o tamaiti aoga i le galulue faatasi ma le aufaigaluega a le aoga.
E mafai ona e faʻafesoʻotaʻi se fomaʻi mafaufau, mo se faʻataʻitaʻiga, ona o le faʻalavelave suʻesuʻe, faʻafitauli o le aʻoaʻoina, atuatuvalega, popole, popolega e fesoʻotaʻi ma mafutaga vavalalata poʻo faʻalavelave faʻalavelave eseese.
O asiasiga lagolago a le psychologist e fai fua, e le faalauaiteleina ma e leai se totogi. Afai e mana'omia, e tu'uina atu le tamaititi i nisi su'ega po'o togafitiga po'o isi auaunaga.
I le faaopoopo atu i le taliaina o le tagata lava ia, e auai le fomaʻi mafaufau i fonotaga eseese a tamaiti aʻoga ma faʻalapotopotoga a le faʻalapotopotoga faʻaleaʻoaʻoga ma, pe a manaʻomia, i isi tulaga e manaʻomia ai le tomai o le tausiga o tamaiti aʻoga.
Ole auala sili e fa'afeso'ota'i ai se foma'i mafaufau ole telefoni. E mafai ona e vala'au pe lafo se fe'au tusitusia. E mafai fo'i ona e fa'afeso'ota'i e ala i Wilma po'o imeli. I tulaga fa'anatinati, e tatau lava ona fa'afeso'ota'i ile telefoni. E mafai ona maua le ofisa o le psychologist i le fogafale muamua o le a'oga i le vaega o le tausiga o tamaiti aoga.
E mafai fo'i ona e talosaga e va'ai se foma'i mafaufau e ala i, mo se fa'ata'ita'iga, se matua, tausi soifua maloloina tamaiti a'oga, faiaoga po'o se faufautua su'esu'e.
E mafai ona e fa'afeso'ota'i le 'aufaigaluega lagolago a tamaiti a'oga ile imeli, e ala ia Wilma, ile telefoni po'o lou tagata ile nofoaga. O se tausima'i, o se tausima'i ma se foma'i mafaufau e galue i le vaega o le uelefea a Vantaa-Kerava. O fa'amatalaga fa'afeso'ota'i mo le aufaigaluega tausi a'oga o lo'o i Wilma.
O se tamaititi a'oga, ona o fa'afitauli fa'apitoa i le gagana po'o isi fa'afitauli tau a'oa'oga, e faigata ona fa'amae'aina ana a'oa'oga, e iai le aiā tatau e maua ai a'oa'oga fa'apitoa ma isi fesoasoani tau a'oa'oga e tusa ai ma ona mana'oga.
O faiga lagolago e fa'atinoina i le galulue fa'atasi ma le aufaigaluega a'oa'o. O le mana'omia o le lagolago e su'esu'eina i le amataga o su'esu'ega ma fa'aauau pea a'o fa'agasolo su'esu'ega. I le talosaga a le tagata aʻoga, o gaoioiga lagolago o loo faamauina i le fuafuaga o suʻesuʻega a le tagata aʻoga.
I le aʻoga maualuga, e mafai ona e maua le lagolago faʻapitoa ma le taʻitaʻiga pe afai ua paʻu le tamaititi i ana suʻesuʻega mo se taimi le tumau pe ua faʻavaivaia avanoa o le tamaititi e faʻatino ai ana aʻoga ona o, mo se faʻataʻitaʻiga, maʻi poʻo le le atoatoa. O le faʻamoemoe o le lagolago o le tuʻuina atu lea i tamaiti aoga avanoa tutusa e faʻamaeʻa ai a latou aʻoga, maua le fiafia i le aʻoaʻoina ma maua le manuia.
O le faia'oga fa'apitoa e fa'afanua fa'afitauli faigata o le a'oa'oina o tamaiti, fa'atautaia su'ega faitau ma tusi fa'amatalaga faitau. O galuega lagolago ma fa'atonuga fa'apitoa e mana'omia e fuafuaina ma malilie fa'atasi ma le tamaititi a'oga, lea e fa'amauina e le faia'oga fa'apitoa i le fomu i Wilma i le mana'oga a le tamaititi.
O le faiaoga o aʻoaʻoga faʻapitoa e galue o se faiaoga faʻapitoa i lesona ma aʻoaʻoga ma aʻoaʻo le vasega suʻesuʻe "O aʻu o se tamaititi aoga maualuga" (KeLu1) mo tamaiti amata.
E le gata i le lagolago a vaega, e mafai foi ona e maua se ta'iala ta'ito'atasi mo le atina'eina o tomai su'esu'e.
E mafai ona e faia se taimi mo se faiaoga o a'oa'oga fa'apitoa e ala i le lafo atu o se fe'au a Wilma pe asiasi i le ofisa.
Fa'amolemole tusi se taimi e feiloa'i ai ma se faia'oga fa'apitoa a'o le'i faia, ae e te le'i pa'ū i au su'esu'ega po'o le'i fa'aputuina le tele o galuega e le'i faia. O nai faʻataʻitaʻiga o tulaga e taua ai le faʻafesoʻotaʻi:
Ioe, e mafai, fai sau taimi ma se faia'oga fa'apitoa. O le a ia tusi atu foi ia te oe se faamatalaga e uiga i le dyslexia.
E masani lava o le dyslexia e faʻaalia o ia lava o faigata i gagana ese ma atonu foi i le gagana a tina.
Afai o togi i gagana e sili atu i lalo ole tulaga o isi mataupu, e aoga le suʻesuʻeina o le avanoa e maua ai le dyslexia.
E mafai foi ona maua le faʻamatalaga i auala galue ma faʻatonuga o le fiafia. O le aʻoaʻoina o gagana e manaʻomia, faatasi ai ma isi mea, galuega masani, tutoʻatasi ma le gauai atu i fausaga.
O le atamai i le gagana kalama e lelei; O le auala lea e mafai ai ona e fa'aogaina tusi aoga ma isi mea na o oe. Afai ei ai sou faavae vaivai i se gagana ese, e mafai ona mafua ai faigata i le aoga maualuga. O le fa'aogaina o ta'iala ma faiga lagolago ma le atina'eina o metotia su'esu'e, e mafai ona fa'aleleia atili le tomai i le gagana.
Muamua, saili po o le a le mea o le faʻafefe. E masani lava ona tatou maua ni mea leaga e faigata ia i tatou. Afai e telegese pe le sa'o le faitau, e fiti laina i mata ma e te le mana'o e malamalama i le tusitusiga, atonu e faigata ona e faitau.
E le mafai ona taofi le faitauina o le mea atoa. E mafai ona e fa'amama le galuega faitau e ala i le fa'alogologo i tusi fa'alogo. E faigofie ona e mauaina tusi fa'alogo mai lou lava faletusi pe mafai fo'i ona e fa'aogaina auaunaga fa'apisinisi. E mafai foi ona e agavaa i se sui auai o le potutusi a Celia.
Fa'afeso'ota'i le faia'oga fa'apitoa pe a iai ni fa'afitauli i le faitautusi.
O nisi fa'afitauli fa'aletonu e ono faigata ona tumau i le laina. E mafai ona tu'u laina e le'i faitauina pe mafai foi ona faitau fa'atele le tusitusiga lava e tasi. O le faitau malamalama e mafai ona faʻalavelave ma e mafai ona faigata ona taulai atu i le anotusi.
E mafai ona fa'aogaina laina fa'agata e fai ma fesoasoani. O le faitau ile ata lanu e mafai foi ona fesoasoani. E mafai ona fa'atau mai laina fa'alava ma lanu manino, mo se fa'ata'ita'iga, mai le nofoaga autu o fesoasoani a'oa'oga. E mafai foi e se pule ona faia le mea lava e tasi. Afai e te faitauina le tusitusiga mai se komepiuta, e mafai ona e faʻaogaina le polokalame faitau loloto ile MS Word ma OneNote laina tasi. A e fa'atagaina ma filifili le galuega fa'aoga laina, e na'o ni nai laina o tusitusiga e iloa i le taimi. Faatasi ai ma le polokalame faitau loloto, e mafai foi ona e faʻalogo i tusitusiga na e tusia.
Fa'aaogā se polokalame fa'asa'o pe a mafai. E tatau foi ona e faalautele le vai papatisoga. Taumafai e su'e se vai papatisoga e faigofie ona faitau. Peita'i, sui lau tusitusiga pe a mana'omia pe a uma ona e siaki ma fa'asa'o lelei le tusitusiga.
O le aia tatau e fa'alautele ai le vai papatisoga o se fa'atonuga fa'apitoa mo su'ega yo-su'ega, lea e mana'omia ese'ese. O lea e aoga le taumafai e vaʻai pe aoga le faʻateleina o le vai papatisoga.
Fesili i se faiaoga po o se faiaoga o aoaoga faapitoa mo se taitaiga. E lelei le nofouta o le tusiaina o se tusitusiga e seasea manatu e faigofie. O le tusitusi e aofia ai le tiga o le foafoaga, atonu o le fefe i le toilalo, lea e mafai ona taofia ai le faʻaalia.
O le mea pito sili ona taua o le tusi lea o ou manatu i lalo ae le o le faʻatali mo musumusuga. E faigofie ona suia le tusitusiga o loʻo i ai, ma faʻatasi ai ma le fesoasoani a le faʻamatalaga mai le faiaoga, o le a faasolosolo malie ona atiaʻe au lava faʻaaliga. E tatau ona e fesili malosi mo ni manatu faaalia.
Talanoaina le mataupu ma le faiaoga ma fesili mo se isi taimi mo suʻega. Ose manatu lelei le fa'amaumauina o le mana'omia faifaipea mo se taimi fa'aopoopo i le fuafuaga lagolago a le aoga maualuga.
Fa'afeso'ota'i le faia'oga fa'apitoa pe a e mana'o e talanoa fa'aopoopo taimi i su'ega.
Siaki le faʻatulagaina faʻapitoa i luga o le upega tafaʻilagi a le Matriculation Examination Board.
Fa'afeso'ota'i le faia'oga fa'apitoa mo a'oa'oga pe a e mana'o e fa'atalanoa ni fuafuaga fa'apitoa.
E mana'o le YTL o fa'amatalaga ia lata mai, faia i le taimi o le aoga maualuga. O le faigata o le faitau na manatu muamua e agamalu atonu e sili atu ona faigata, aua i aʻoga maualuga e oʻo mai ai le tamaititi aʻoga i luʻitau aʻoaʻoga eseʻese nai lo le taimi muamua. O lea la o le a toe faafou le faamatalaga e atagia ai le tulaga o iai nei.
O le taulaiga autu o le lagolago vaega. O tu'aiga lagolago fa'avae e aofia ai a'oa'oga o lo'o fa'atulagaina masani i le matematika ma le Suetena. E fa'atulaga fo'i a'oa'oga i le gagana a tina, ae le o vaiaso. O tofiga ua tuai e mafai ona faia i lalo o le ta'ita'iga i totonu o a'oga a le gagana a tina.
E mafai e le tamaititi aoga ona fesili i le faiaoga o mataupu mo le toe aʻoaʻoina pe afai na te lagona e le lava le taʻiala na maua i aʻoga.
E mafai e tamaiti a'oga ona tusi fa'atonuga ma se faiaoga fa'apitoa mo ta'iala ta'ito'atasi.
I Suetena, kosi Igilisi ma le matematika 0 ua fa'atulagaina e toe iloilo ai mea na a'oa'oina i aoga tulagalua. E tatau ona e filifilia le kosi 0 pe afai na i ai ni ou faigata tele i nei mataupu i le taimi ua tuanaʻi. I Egelani ma Suetena o loʻo i ai vaega e faʻagesegese le alualu i luma (R-Igilisi ma R-Swedish).