Iintlobo zasemzini

Ifoto yebhalsam enkulu edubulayo.

Ifoto: Terhi Ryttari/SYKE, iZiko leNgcaciso yeZilwanyana zaseFinland

Iintlobo ze-alien zibhekiselele kuhlobo olungelulo olwalo, obelungenakukwazi ukusasazeka kwindawo ehlala kuyo ngaphandle kweziphumo zomsebenzi owenziwe ngabom okanye ongenziwanga ngabom. Iintlobo zamanye amazwe ezisasazeka ngokukhawuleza zibangela ubungozi obuninzi kwindalo nakubantu: iintlobo zamanye amazwe zishenxisa iintlobo zendalo, zenza kube nzima kwizinambuzane ezisasaza imbewu namabhabhathane ukuba zifumane ukutya, kwaye zenza kube nzima usetyenziso kwiindawo eziluhlaza.

Ezona ntlobo zixhaphakileyo nezaziwa kakhulu zasemzini eFinland yilupine eqhelekileyo, irozi eqhelekileyo, ibhalsam enkulu kunye nombhobho omkhulu, kunye nomsipres owaziwa kakhulu egadini waseSpain. Ezi ntlobo zezityalo zangaphandle zikwaphantsi koxanduva lomthetho lokulawula umngcipheko.

Thatha inxaxheba okanye uququzelele iminyhadala yemidlalo yeendwendwe

Ulawulo lweentlobo zezityalo ezingaqhelekanga luxanduva lomnini-mhlaba okanye umnini-ndawo. Esi sixeko sigxotha izilwanyana zasemzini kumazwe aso. Isixeko sijolise kumanyathelo aso olawulo kwezona ntlobo ziyingozi kakhulu zasemzini, kuba ubutyebi besixeko bubodwa abanelanga ukulawula, umzekelo, ibhalsam enkulu esasazeke ngokubanzi okanye ilupine.

Isixeko sikhuthaza abahlali kunye nemibutho ukuba baququzelele iintetho zezilwanyana zasemzini, ezinokuthi zisetyenziswe ukunqanda ukusasazeka kweentlobo zamanye amazwe kunye nokugcina indalo eyahlukeneyo kwaye imnandi kunye. Umbutho wokhuseleko lwendalo waseKerava uququzelela iintetho ezininzi zeentlobo zamazwe angaphandle minyaka le, kwaye wonke umntu ofunayo wamkelekile.

Ukuze kulawulwe inkumba yaseSpain, esi sixeko silethe iilitha ezintathu zenkumba kwiindawo apho kuye kwabhaqwa eyona ntsimba yaseSpain eyingozi kakhulu. Iindawo zokulahla i-snail zifumaneka eVirrenkulma kufuphi nendawo yepaki yaseKimalaiskedo, eSompio kwindawo eluhlaza yaseLuhtaniituntie naseKannisto eSaviontaipale kufuphi naseKanistonkatu. Ungafumana iindawo ezinenkcukacha ngakumbi zenkunkuma kwimephu engezantsi.

Chonga kwaye ulwe iintlobo zamanye amazwe

Ukuchonga iintlobo zamanye amazwe kubalulekile ukuze ukwazi ukulwa neentlobo ezifanelekileyo kwaye uthintele ngokusebenzayo ukusasazeka kweentlobo zamanye amazwe kwiindawo ezintsha.

  • I-pine entle ebomvu isasazeke kwindalo ukusuka kwiigadi kunye neeyadi. I-Lupine igxotha idlelo kunye nezityalo ze-sedge, nto leyo eyenza kube nzima kumabhabhathane kunye ne-pollinators ukufumana ukutya. Ukuphelisa i-lupine kufuna ukuzingisa kwaye umsebenzi wolawulo uthatha iminyaka.

    Ukusasazeka kwe lupine kunokuthintelwa ngokucheba okanye ngokuchola ilupins phambi kokucela imbewu yazo. Kubalulekile ukususa inkunkuma yokucheba kwaye uyilahle njengenkunkuma exutywe. Ilupin nganye inokugrunjwa ukusuka emhlabeni nganye nganye ngeengcambu zayo.

    Fumana ulwazi oluthe kratya malunga nokulawulwa kwepine emhlophe kwiwebhusayithi yeVieraslajit.fi.

    Umfanekiso ubonisa iintyantyambo ezimfusa nezipinki.

    Ifoto: Jouko Rikkinen, www.vieraslajit.fi

  • Ibhalsam enkulu ikhula ngokukhawuleza, isasazeka kwaye igqume amadlelo kunye nezityalo ezinempilo. Ibhalsam enkulu ikhula ngokukhawuleza xa idubula, kwaye ukhula lunokuqhubeka de kube sekupheleni kokwindla. Njengesityalo sonyaka esineengcambu ezincinci, ibhalsam enkulu isuka ngokulula emhlabeni ngeengcambu zayo. Ukulawula ibhalsam enkulu ngokhula kwakhona kufanelekile kakhulu ukucoca umsebenzi.

    Uhlaza oluchazwe ngokucacileyo lunokuchetywa kufutshane nomhlaba amaxesha ama-2-3 ehlotyeni. Amahlumelo achetywayo, ancothulwe kwaye ashiywe emhlabeni okanye umgquba angaqhubeka nokuvelisa iintyatyambo kunye nembewu. Yiyo loo nto kubalulekile ukubeka iliso kwinkunkuma yesityalo esilukhula okanye esichetyiweyo ukuthintela ukukhula okutsha.

    Ngokolawulo, eyona nto ibalulekileyo kukuthintela imbewu ekuphuhliseni nasekungeneni emhlabeni. Inkunkuma yezityalo encothulweyo kufuneka yomiswe okanye iboliswe kwingxowa yenkunkuma phambi kokuba kufakwe umgquba. Imilinganiselo emincinci yenkunkuma yezityalo inokulahlwa njengenkunkuma exutyiweyo xa inkunkuma yezityalo ivalwe engxoweni. Inkunkuma yezityalo inokusiwa kwisikhululo senkunkuma esikufutshane. Ukuba abantu bembewu abavumelekanga ukuba bazalwe, isityalo siya kunyamalala kwindawo ngokukhawuleza.

    Funda ngakumbi malunga nolawulo lwebhalsam enkulu kwiwebhusayithi yeVieraslajit.fi.

     

    Ifoto yebhalsam enkulu edubulayo.

    Ifoto: Terhi Ryttari/SYKE, Finnish Species Information Centre

  • Umbhobho omkhulu usasazeke kwindalo ukusuka kwiigadi. Imibhobho emikhulu ilawula imbonakalo-mhlaba, inciphisa intlobo-ntlobo zezinto eziphilayo kwaye, njengeediphozithi ezinkulu, inqanda ukusetyenziswa kweendawo zokuzonwabisa. Umbhobho omkhulu unobungozi empilweni. Xa ulwelo lwesityalo lusabela ngokukhanya kwelanga, iimpawu ezinzulu zolusu ezifana nokutshisa, eziphilisa ngokukhawuleza, zingenzeka eluswini. Ukongeza, nokuhlala kufutshane nesityalo kunokubangela ukuphefumula okufutshane kunye neempawu zokungalungelani.

    Ukupheliswa kombhobho omkhulu kunzima, kodwa kunokwenzeka, kwaye ulawulo kufuneka luqhutywe iminyaka emininzi. Kufuneka ulumke xa usilwa nemibhobho emikhulu ngenxa yolwelo oluyingozi lwesityalo. Ukulahlwa kufuneka kwenziwe kwimozulu yamafu kwaye kuxhotyiswe ngempahla yokukhusela kunye nokuphefumla kunye nokukhuselwa kwamehlo. Ukuba ulwelo lwesityalo lufika esikhumbeni, indawo leyo kufuneka ihlanjwe ngoko nangoko ngesepha namanzi.

    Kufuneka uqale umsebenzi wokulawula izinambuzane kanye ekuqaleni kukaMeyi, xa izityalo zisencinci. Kubalulekile ukuthintela isityalo ukuba singahlwayeli, esinokwenziwa ngokusika intyatyambo okanye ngokugquma izityalo phantsi kweplastiki emnyama, engqindilili, engenakukhanya. Ungacheba umbhobho omkhulu kwaye uncothule izithole ezibuthathaka. Izityalo ezisikiweyo zinokulahlwa ngokutshiswa okanye ukuzisa kwindawo yenkunkuma kwiingxowa zenkunkuma.

    Kwiindawo zesixeko, ukukhuselwa kombhobho omkhulu kusingathwa ngabasebenzi besixeko. Xela ukubonwa kombhobho omkhulu nge-imeyile kuntateknisetpalvelut@kerava.fi.

    Fumana ulwazi oluthe kratya malunga nokulwa ne-pike enkulu kwiwebhusayithi yeVieraslajit.fi.

    Umfanekiso ubonisa imibhobho emithathu emikhulu edubulayo

    Ifoto: Jouko Rikkinen, www.vieraslajit.fi

  • Ukulima i-kurturusu akuvumelekanga ukususela ngomhla woku-1.6.2022 kuJuni, ngo-XNUMX. Ukulawula i-rose hips kufuna ixesha kunye nokuzingisa. Amatyholo amancinci angatsalwa emhlabeni, amakhulu kufuneka aqale agawulwe phantsi kwisiseko ngeeshears zokuthena okanye isarha yokucoca kwaye emva koko umbe iingcambu emhlabeni. Indlela elula yokususa i-scurvy rose kukufuthanisela. Onke amahlumela aluhlaza e-rosebush anqunyulwa amaxesha amaninzi ngonyaka kwaye rhoqo emva kokuzalwa kwamahlumela amatsha.

    Amasebe aphukileyo angashiywa ukuba aphumle kwisiseko sehlathi. Ukhula luqhubeka iminyaka emininzi, kwaye ngokuthe ngcembe kwiminyaka emi-3-4 ihlathi lifile ngokupheleleyo. Umyezo we-kurturus, owenziwe kwi-kurturus rose, ayilona uhlobo oluyingozi oluyingozi.

    Fumana ulwazi oluthe kratya malunga nolawulo lwerozi eyomileyo kwiwebhusayithi yeVieraslajit.fi.

    Umfanekiso ubonisa isihlahla serozi enentyatyambo enye epinki

    Ifoto: Jukka Rikkinen, www.vieraslajit.fi

  • Ukulwa ne-snails yaseSpain kuhle kakhulu kunye nommandla wonke, apho banokulwa khona kwindawo ebanzi.

    Olona lawulo lusebenzayo lweehornets zaseSpain kusentwasahlobo, ngaphambi kokuba abantu abagqithileyo babe nexesha lokubeka amaqanda, kwaye emva kwemvula ngokuhlwa okanye kusasa. Indlela esebenzayo yokulawula kukuqokelela iinkumba e-emeleni uze uzibulale ngokungenazintlungu ngokuntywiliselwa emanzini abilayo okanye kwiviniga okanye ngokusika intloko yenkumba ngobude phakathi kweempondo.

    I-snail yaseSpain akufanele idideke kunye ne-giant snail, engeyona into eyingozi yangaphandle.

    Fumana ulwazi oluthe kratya malunga nolawulo lwe-hornet yaseSpain kwiwebhusayithi yeVieraslajit.fi.

    I-cirueta yaseSpain kwigrabile

    Ifoto: Kjetil Lenes, www.vieraslajit.fi

Yazisa iintlobo zeendwendwe

IZiko leNdalo elikuMbindi we-Uusimaa liqokelela imigqaliselo yeentlobo zamanye amazwe ezivela eKerava. Ukuqwalaselwa kuqokelelwa ngokukodwa kwi-tuber enkulu, ibhalsam enkulu, ingcambu yesifo sesibetho, umdiliya webhere kunye ne-syretana yaseSpain. Iintlobo ezibonwayo ziphawulwe kwimephu kwaye kwangaxeshanye ulwazi malunga nomhla wokubonwa kunye nobungakanani bezityalo zizaliswe. Imephu ikwasebenza kwiselula.

Ukubonwa kweentlobo zamanye amazwe nako kunokuxelwa kwisango lesizwe leentlobo zezilwanyana zasemzini.

Isixeko sithatha inxaxheba kwi-2023 Solo Talks kunye neprojekthi ye-KUUMA vieras

Isixeko saseKerava siphinde silwe neentlobo zangaphandle ngokuthatha inxaxheba kwi-Solo Talks ye-2023 kunye neprojekthi ye-KUUMA vieras.

Iphulo lesizwe laseSolotalkoot liqhuba ukusuka ngomhla wama-22.5 kuCanzibe ukuya kuma-31.8.2023 kweyeThupha ngowama-2023. Eli phulo likhuthaza wonke umntu ukuba athathe inxaxheba kumlo ochasene nezilwanyana zasemzini kwiziza ezichongwe zizixeko ezithatha inxaxheba. Isixeko siza kubonelela ngolwazi oluthe kratya malunga neengxoxo zeKerava ngoMeyi ka-XNUMX. Funda ngakumbi malunga neSolotalks kwi vieraslajit.fi.

Iprojekthi yeKUUMA vieras isebenza kwindawo yaseKerava, Järvenpää, Nurmijärvi, Mäntsälä naseTuusula. Injongo yale projekthi kukwandisa ulwazi kunye nokwazisa ngeentlobo ezingezizo ezomthonyama phakathi kwabasebenzi bakamasipala, abahlali kunye nabafundi, kunye nokukhuthaza abantu ukuba bakhusele indawo yabo yendawo. Inkokeli yeprojekthi kunye nomxhasi-mali liZiko leNdalo eliseMbindini we-Uusimaa.

Iprojekthi iququzelela, phakathi kwezinye izinto, iziganeko ezahlukahlukeneyo ezinxulumene nokulwa neentlobo zasemzini, eziza kubhengezwa kwiwebhusayithi yesixeko saseKerava ngokusondeleyo kwixesha leziganeko. Funda ngakumbi ngeprojekthi ye-KUUMA vieras kwiwebhusayithi yeZiko leNdalo eliseMbindini we-Uusimaa.